Skończył się właśnie drugi sezon serialu "True Detective", który podobał mi się nawet bardziej od pierwszego. Zgodnie z najlepszymi tradycjami Chandlera i Hammetta serial ten wykorzystuje intrygę kryminalną do krytyki społecznej - a ja tę tradycję uwielbiam.
Wiele szokujących pomysłów fabularnych drugiego sezonu - jak doszczętnie skorumpowane kalifornijskie miasto czy przedziwny ośrodek, który pod pretekstem newage'owej duchowości zajmuje się stręczycielstwem dla miliarderów, mają łatwe do rozpoznania pierwowzory w prawdziwej Kalifornii. Skorumpowane miasto w serialu nazywa się Vinci, ale tak naprawdę to Vernon, przedmieście Los Angeles. Władze miasta zgodziły się na kręcenie w Vernon - bo w Vernon wszystko się da załatwić za pieniądze.
Z newage'owym ośrodkiem sprawa jest trochę bardziej skomplikowana. W pierwszym odcinku śledztwo prowadzi głównych bohaterów do Instytutu Panticapaeum, który tak bardzo przypomina rzeczywisty Instytut Esalen, jak to było możliwe bez narażania się na proces.
Śledztwo przenosi się potem do jeszcze dziwniejszego instytutu, którym kieruje niejaki doktor Pitlor - wychowanek Instytutu Panticapaeum, który potem założył własną placówkę. Początkowo wydaje się sympatycznym psychoterapeutą specjalizującym się w leczeniu kalifornijskich miliarderów z ich niewątpliwie straszliwych problemów psychicznych, ale stopniowo jego postać robi się coraz paskudniejsza.
Pitlora gra specjalizujący się w oślizgłych i zdemoralizowanych postaciach eksgwiazdor rocka Rick Springfield. W bardzo ważnej scenie detektyw Velcoro (Colin Farrell) przerywa doktorowi spokojną lekturę pewnej książki (by wymusić z niego kluczowe zeznania). Tą książką są "Nauki don Juana" Carlosa Castanedy. To nie był przypadkowy wybór - Castaneda był duchowym przywódcą pokolenia 1968. Tezy zawarte w jego książkach sfilmowali m.in. Ken Russell w "Odmiennych stanach świadomości" i Andrzej Żuławski w "Szamance".
Castaneda twierdził, że badając meksykańskie plemiona, poznał szamana, którego opisywał jako don Juana Matusa. Innym badaczom nie udało się zweryfikować istnienia tej postaci - Castaneda wyssał ją z palca, razem z jej rzekomymi "naukami", które publikował później w kilkunastu tomach.
"Nauki don Juana" w rozwodnionej formie weszły do kanonu popkulturowych komunałów. Znajdziemy je w książkach Paulo Coelho, w żółtych karteczkach Pawlikowskiej, w niezliczonych książkach motywacyjnych z serii "Odnieś sukces w weekend".
Wszyscy to słyszeliśmy - że szczęście jest na wyciągnięcie ręki, trzeba się tylko bardzo postarać. Że wystarczy oczyścić umysł z przesądów i zobaczyć rzeczywistość z innego wymiaru. Że wystarczy oczyścić organizm z "toksyn", unikać negatywnych wibracji i wiązać tylko z ludźmi, którzy mają aurę odpowiedniego koloru.
Serial parodiuje ten światopogląd w postaci bzdurnych wypowiedzi guru New Age z Instytutu Panticapaeum. Ten jest przynajmniej tylko nieszkodliwym szarlatanem. Potem jednak ten sam światopogląd głosi doktor Pitlor, postać już zdecydowanie negatywna.
Odbieram to jako metaforyczną sugestię, że "nauki don Juana" odegrały rolę w zmienianiu Ameryki na gorsze. Miasto Vernon nie zawsze było tak straszne jak dziś - wszystko tam się zaczęło staczać w roku 1980, kiedy miasto opanowała klika powiązanych ze sobą miliarderów. Udało im się doprowadzić do sytuacji, w której Vernon ma tylko ok. stu obywateli uprawnionych do głosowania. Pozostałe kilkadziesiąt tysięcy to robotnicy - głównie Meksykanie z lewymi papierami. Od 1980 w Vernon nie było wolnych wyborów - ta setka zarejestrowanych wyborców to beneficjenci rządzącego miastem układu, głosują zawsze na swoich.
W serialu układ zawiązał się w Instytucie Panticapaeum. Filozofia New Age rzeczywiście przyczyniła się do triumfu neoliberalizmu w USA. Bo skoro sukces jest na wyciągnięcie ręki - to znaczy, że sytuacja, w której stu oligarchów wyzyskuje kilkadziesiąt tysięcy robotników, przestaje być szwindlem. Po prostu ta setka wyciągnęła rękę, a tamte tysiące nie. A więc: nie zasługują na współczucie czy solidarność. Ich krzywdy im się należą. Mają złą aurę, coś przeskrobali w poprzednim wcieleniu. Niech cierpią!
W serialu "Dolina Krzemowa" mamy podobną tezę, acz wyrażoną czysto komediowo. Jedną z negatywnych postaci jest tam prezes pewnej fikcyjnej korporacji Gavin Belson, nie rozstający się ze swoim "duchowym guru", który do każdego szwindla Belsona dorabia teorię o karmicznych wibracjach aury.
Pierwszy sezon "True Detective" pokazywał zło, do jakiego prowadzą przesądy wyznawane na głębokim Południu. Drugi - przesądy elit z Zachodniego Wybrzeża. W takim razie mam nadzieję, że akcja trzeciego przeniesie się na Wall Street!
|
Aktor z niego znakomity. Takoż i Harrelson.
[/i] 
napiszę, że profesor się za bardzo podniecił i pojechał zbyt intelektualną frazą. Ale co ja tam wiem 
