FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Odpowiedz do tematu
Poprzedni temat :: Następny temat
Afryka w XX wieku, dekolonizacja i jej skutki
Autor Wiadomość
BG 
Wyżełłak


Posty: 2080
Wysłany: 2009-11-17, 23:40   Afryka w XX wieku, dekolonizacja i jej skutki

Temat zainspirowany głównie dyskusją o rasizmie, w tym o Murzynach i Afryce.

Jak wiadomo, od lat 70. XIX w. (z grubsza, bo był to proces stopniowy) do lat 50.-60.-70. XX w. szerokie terytoria afrykańskie były pod władaniem Europejczyków, którzy w wielu przypadkach gnębili miejscową ludność, ograniczając jej prawa i traktując jako ludzi drugiej kategorii. Było to niewątpliwie złe i dobrze, że się skończyło - jednak, czy bilans dekolonizacji Afryki można uznać za pozytywny? Dziś wiele krajów Afryki jest biednych - nawet tych, które w czasach kolonializmu były bogate - np. Zambia, Zimbabwe. Po dekolonizacji prawie we wszystkich krajach Afryki głównym elementem polityki były wojskowe zamachy stanu, dyktatury, łamanie praw człowieka, a nawet ludobójstwo. Skończył się co prawda wyzysk czarnych przez białych, ale zaczął się wyzysk czarnych przez innych czarnych.
Oczywiście, na pewno przynajmniej po części do konfliktów etnicznych i plemiennych w Afryce przyczyniła się dawna polityka kolonizatorów, stosujących zasadę: "Dziel i rządź" - biali nastawiali poszczególne plemiona murzyńskie przeciw sobie, starając się je skłócić. Jednak pytanie, w jakim stopniu te antagonizmy były powodowane przez białych, a w jakim przez samych czarnych, bez udziału kolonizatorów? Czy gdyby nie kolonizatorzy, to tych starć by nie było? A może byłyby i tak?
Jak się czyta o historii państw afrykańskich, to mało można znaleźć takich, w których nie byłoby zamachów stanu ani dyktatur. Nawet demokratyczną Kenię przez kilka lat to dotyczyło (na szczęście tylko przez kilka). Poza tym, chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jeden problem - mianowicie socjalizmu i komunizmu w Afryce. W związku z tym, że Afrykańczykom "kapitalizm" na ogół kojarzył się z wyzyskiem prowadzonym przez białych kolonizatorów, marksizm natrafił tam na podatny grunt - co skwapliwie wykorzystywał Związek Sowiecki, wysyłając do Afryki swoich instruktorów, specjalistów itd. oraz oficerów podczas konfliktów zbrojnych.

Socjalizm/komunizm usiłowano wprowadzić w: Angoli, Mozambiku, Zambii, Zimbabwe, Burundi, Kongu, Demokratycznej Republice Konga, Tanzanii, Somalii, Etiopii, Beninie, Gwinei, Gwinei-Bissau, Mali, Ghanie, Senegalu, Algierii, Libii i Egipcie, a także w czterech państwach wyspiarskich: Republice Zielonego Przylądka, Madagaskarze, Seszelach i Wyspach św. Tomasza i Książęcej. Co prawda w przypadku Etiopii trudno mówić o dekolonizacji, bo Etiopia była niepodległym państwem i tylko w latach 1936-1941 tą niepodległość utraciła, w Senegalu socjalizm był najłagodniejszy spośród afrykańskich, a socjalizm algierski, libijski i egipski zaliczają się do arabskich, a nie afrykańskich - kojarzonych z czarną Afryką - ale też je uwzględniłem, gwoli całości.

W 1975 wybuchła wojna domowa w Angoli. Nastąpiło załamanie gospodarcze. Rządzącą partię marksistowską, Ludowy Front Wyzwolenia Angoli (MPLA), popierały Kuba i Związek Sowiecki, a jego przeciwnika, Narodowy Związek na rzecz Całkowitej Niepodległości Angoli (UNITA) – Afryka Południowa i USA. Traktat pokojowy z 1991 zapowiadał wolne wybory, które odbyły się we wrześniu pod nadzorem obserwatorów ONZ. Zwyciężyła MPLA. Wynik wyborów zakwestionowała UNITA i ponownie podjęła walkę. Obecnie jednak władza rządzącego od 1979 roku prezydenta Jose Eduardo dos Santos jest niekwestionowana.

W 1975 Mozambik stał się niezależną republiką, a marksista Samora Machel (przywódca FRELIMO - Frontu Wyzwolenia Mozambiku) został jej prezydentem. Wsparcie udzielane przez Machela rewolucjonistom, walczącym z białą mniejszością w Rodezji i RPA, doprowadziło w 1979 do inwazji rodezyjskiej. RPA zaczęła wspierać siły przeciwne FRELIMO – Narodowy Mozambicki Ruch Oporu (RENAMO). W 1984 Mozambik i RPA podpisały traktat o nieagresji, a w 1986 następca Machela, Joaquim Chissano, zgodził się podjąć rokowania z RENAMO. W 1992 podpisano traktat pokojowy, kładąc kres wojnie domowej, która - w połączeniu z dotkliwą suszą – sprawiła, że Mozambik jest obecnie jednym z najbiedniejszych krajów na świecie. W 1994 pierwsze wolne wybory; FRELIMO wróciło do władzy.

W 1957 Złote Wybrzeże zostało połączone z Togo, tworząc niepodległą Republikę Ghany. Na jej czele stanął Kwame Nkrumah, który przekształcił kraj w państwo monopartyjne. Wyeliminował wpływy przeciwników politycznych we własnej partii, jak i partii opozycyjnych. W 1964 został mianowany dożywotnim prezydentem, ale w 1966 w wyniku niezadowolenia społecznego został obalony. Później miały miejsce kolejne wojskowe zamachy stanu, a demokratyzację systemu przeprowadzono dopiero na przełomie lat 80. i 90.

W 1973 prezydentem Gwinei-Bissau został marksista Luis Cabral, który rządził do roku 1980, kiedy to został obalony przez wojskowy zamach stanu. Ale jego następca, który go uwięził, João Bernardo Vieira, też był socjalistą - podobnie jak obecny prezydent Gwinei-Bissau, Malam Bacai Sanhá (członek rządzącej partii marksistowskiej - PAIGC), który studiował w Wyższej Szkole Karola Marksa w NRD. Za Vieiry w skład Ludowego Zgromadzenia Narodowego weszli głównie przedstawiciele PAIGC. Vieira został wybrany na kolejne kadencje w 1989 i 1994, kiedy w czasie wyborów wielopartyjnych PAIGC uzyskała większość.

Brat Cabrala, Amilcar, też był komunistą. W jednym ze swoich przemówień, wygłoszonych w Związku Sowieckim, który często odwiedzał z racji przyjaźni jaka łączyła go z Moskwą, Amilcar Cabral powiedział: „Dlaczego my, ludzie pozbawieni wszystkiego, żyjący w trudnych warunkach, potrafimy odnosić sukcesy w naszej walce? Dzięki Leninowi, który pokazał nam jak być rewolucjonistą i patriotą. Lenin był, jest i będzie największym przywódcą wyzwolenia narodów na całym świecie.”

Od 1958 Gwinea rządzona przez Ahmeda Sekou Toure pozostawała w niemal całkowitej izolacji od świata zewnętrznego,. Narastały niepokoje społeczne. W 1991 po strajku generalnym wprowadzono system wielopartyjny, ale partie opozycyjne nie uznały wyniku wyborów, które w 1993 ponownie doprowadziły marksistów do władzy.

Od 1962 Tanganika była republiką rządzoną przez marksistę Juliusa Nyerere, w 1964 połączyła się z Zanzibarem i Pembą, tworząc Zjednoczoną Republikę Tanzanii. W 1967 zaczęto wprowadzać program socjalistycznego rozwoju (wzorowanego na Chińczykach), ułożony przez Nyerere w tzw. Deklaracji z Arushy. Banki i przemysł zostały znacjonalizowane, a miliony chłopów zorganizowano w spółdzielniach rolniczych (ponadto, w 1968 w Tanzanii wprowadzono zakaz noszenia tradycyjnych strojów afrykańskich, które są „niezgrabne” lub „włosów splecionych w brudny warkocz”. Nyerere zaatakował „pozostałości obcej kultury”, zezwalając Lidze Młodych Tanu na rozbieranie siłą afrykańskich dziewczyn noszących minispódniczki, perukę lub obcisłe spodnie, nakazał mężczyznom noszenie spodni) Zawarte w „Deklaracji z Arushy stwierdzenie, ze „jesteśmy w stanie wojny”, miało usprawiedliwiać ograniczenie praw i restrykcje wojenne, a stwierdzenie, ze „Nikomu nie wolno żyć z pracy innych”, pozwalało na liczne aresztowania „kapitalistów”. Potępiono „lenistwo, pijaństwo i nieróbstwo”, zakładając obozy przymusowej pracy. Potępienie „włóczęgostwa” oznaczało wprowadzenie kontroli i rewizji. Podstawową komórką partyjną była „komórka dziesięciu domów”, a dalej obwód, okręg, rejon i państwo. Przywódca komórki miał prawo zatrzymać każdego, określonego jako „zbieg” (najczęściej z przymusowej pracy) i zarządzić „związanie łotrów”. Polityka ta załamała się w 1977 z powodu nieudolności, korupcji i ogromnego wzrostu cen. W 1979 armia tanzańska wdarła się do Ugandy, obalając dyktatora Idi Amina. W 1985 Nyerere ustąpił, w 1987 zaczęto wycofywać się z niektórych założeń jego polityki. Pod rządami Hassana Mwingi nastąpiło ożywienie gospodarcze. W 1992 wprowadzono system wielopartyjny, jednak w trosce o jedność państwa ograniczono możliwość powstawania partii reprezentujących odrębne grupy religijne lub plemienne. W 1995 w wyborach zwyciężyła Partia Rewolucyjna.

W 1966 w wyniku dwóch kolejnych zamachu stanu Burundi stało się republiką na czele z prezydentem ppłk Michelem Micombero (Tutsi) i partią rządzącą - marksistowską Partią Jedności na Rzecz Postępu Narodowego UPRONA; w 1974 nowa konstytucja zalegalizowała rządy jednopartyjne; w 1976 Micombero został obalony w wyniku zamachu stanu, po którym nastąpiły rządy wojskowe. System wielopartyjny zalegalizowano w 1992.

W 1969 w wyniku zamachu wojskowego w Somalii władzę przejęła Najwyższa Rada Rewolucyjna. W Demokratycznej Republice Somalii rozpoczął się 21-letni okres rządów gen. Muhammada Siada Barre’a. Gospodarka w szybkim tempie załamywała się, a między siłami rządowymi i grupami rebeliantów trwała wojna. W 1977-1978 doszło do zakończonego porażką konfliktu zbrojnego z Etiopią. Somalia zerwała wówczas kontakty z ZSRS i Kubą. W 1988 klęska głodu. W 1991 Siad Barre uciekł, a SNM proklamowała na północy Republikę Somalilandu. W połowie 1992 władzę sprawowało dwóch rywalizujących ze sobą wojskowych. Do dziś trwa tam wojna domowa.

W 1974 w Etiopii wojsko dokonało zamachu stanu. W marcu 1975 zniesiono monarchię i przeprowadzono reformy gospodarcze i społeczne (m.in. dekret o reformie rolnej, nacjonalizacja przedsiębiorstw); faktyczne rządy sprawował gen. Teferi Benti.. W 1977 wojskowy zamach stanu doprowadził do władzy płk. Mengystu Hajle Marjama, co doprowadziło do powstania w Erytrei. 1977-1978 miał miejsce konflikt zbrojny z Somalią, zakończony wyparciem wojsk somalijskich dzięki pomocy ZSRS i wijsk kubańskich. W latach 70. zawarto układy o przyjaźni i współpracy z ZSRS i państwami bloku komunistycznego oraz układy graniczne z Kenią i Somalią. W 1984 odbył się zjazd założycielski marksistowskiej Etiopskiej Partii Ludu Pracującego (sekretarzem generalnym był Mengystu). Reżim Mengystu doprowadził do śmierci ok. 1,5 mln Etiopczyków (w 2008 Mengystu został zaocznie skazany na karę śmierci za ludobójstwo). Długotrwałe susze spowodowały w latach 1984-1987 katastrofalną klęskę głodu. Pomimo sowieckiej i kubańskiej pomocy wojskowej i międzynarodowej pomocy żywnościowej nie udało się opanować sytuacji. W 1991 EPRDF (Etiopski Ludowy Front Rewolucyjno-Demokratyczny) zmusił Mengistu do opuszczenia kraju. W 1994 uchwalono nową konstytucję, a w 1995 EPRDF pod przewodem Melesa Zenawi wygrał wielopartyjne wybory powszechne. EPRDF rządzi w Etiopii do dziś.

W 1972 prezydent Dahomeju, płk. Mathieu Kerekou, ogłosił, że Dahomej jest państwem marksistowsko-leninowskim, a w 1975 zmienił nazwę kraju na Benin (oficjalna nazwa: "Ludowa Republika Beninu). Pierwsze wolne wybory w Beninie z 1991 wygrał dawny ekonomista Banku Światowego, który wprowadził gospodarkę wolnorynkową. W 1996 Kerekou powrócił na urząd, zwyciężając minimalną liczbą głosów w wyborach prezydenckich.

W 1966 w Ugandzie premier Obote dokonał zamachu stanu i objął urząd prezydenta, a 1967 doprowadził do uchwalenia nowej konstytucji, likwidującej ustrój federalny i podział na królestwa feudalne. W 1969 Obote wprowadził jednopartyjne rządy Ludowego Kongresu Ugandy (UPC), ogłosił program nacjonalizacji przemysłu i handlu, nawiązał współpracę z krajami komunistycznymi. W 1971 po wojskowym zamachu stanu władzę przejął gen. Idi Amin Dada, który rozwiązał parlament i zakazał działalności partii politycznych (od 1976 dożywotni prezydent i marszałek polny). 1971-1972 toczyły się walki z partyzantami Frontu Ocalenia Narodowego kierowanego przez Obote. Narastanie od 1973 antyrządowej opozycji (nieudane zamachy na życie Amina) doprowadziły do brutalnych represji władz. 1975 przyjęcie dekretu o reformie rolnej i przejęcie przez rząd kontroli nad kopalniami miedzi. 1976 Uganda wysunęła roszczenia terytorialne wobec Kenii, 1977 wobec Tanzanii, 1978 doszło do granicznej wojny z Tanzanią. 1979 wybuchła wojna domowa w Ugandzie; Amin został obalony przy pomocy wojsk tanzańskich. 1980 Obote został ponownie prezydentem. W 1985 Obote został obalony przez gen. T. Okello i Patriotyczny Ruch Ugandy Yoweriego Museviniego. W 1986 Musevini został prezydentem Ugandy i przywrócił w kraju demokrację, utworzył wielopartyjny rząd z Kintą Museke na czele.

W 1960 Kenneth Kaunda został przewodniczącym Zjednoczonej Narodowej Partii Niepodległości (UNIP), w 1965 prezydentem Zambii, 1964-1973 był także premierem. W 1972 wprowadził system monopartyjny. W 1969 ogłosił koncepcję "filozofii humanizmu" (czytaj: socjalizmu), a w 1976 ogłosił socjalistyczną koncepcję tzw. komunokracji, mającej stanowić rozwinięcie "filozofii humanizmu". W 1990, pod naciskiem opozycji, przywrócono system wielopartyjny, a w 1991 przeprowadzono nowe wybory.

W Algierii od 1963 jako prezydent rządził Ahmed Ben Bella, w 1964 w Algierskiej Karcie Narodowej został nakreślony program rozwoju społeczno-politycznego państwa (algierski socjalizm), w którym jedyną i rządzącą partią został Front Wyzwolenia Narodowego (FWN), od 1965 (wojskowy zamach stanu) rządy Rady Rewolucyjnej z Huari Bumedienem na czele (1976-1978 prezydent), przeprowadzono reformy rolne i nacjonalizację przemysłu (1971 nacjonalizacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego). W latach 80. (od 1979 prezydent Szadli Bendżedid) narastały trudności gospodarcze Algierii (wzrost zadłużenia zagranicznego) i związane z tym napięcia społeczne (wzrastająca opozycja polityczna i aktywizacja fundamentalistów muzułmańskich), 1988 miały miejsce zamieszki w wielu miastach, po nich referendum powszechne; ponad 90% ludności opowiedziało się za reformami konstytucyjnymi; 1989 przeprowadzono zmiany w konstytucji i wprowadzono system wielopartyjny. W gospodarce i polityce odejście od zasad algierskiego socjalizmu w kierunku budowy państwa demokratycznego i gospodarki rynkowej. W 1990 odbyły się pierwsze wolne wybory.

W Egipcie w 1954 władzę przejął Gamal Abdel Naser; od 1956 jako prezydent. Od początku lat 60. wprowadzano program pod hasłem budowy państwa dobrobytu oraz „socjalistycznego, demokratycznego i spółdzielczego” społeczeństwa (reforma rolna, nacjonalizacja kluczowych przemysłów, banków i handlu zagranicznego, przebudowa i unowocześnienie gospodarki); jedyna organizacja polityczna – Socjalistyczny Związek Arabski (założony 1962). Po śmierci Nasera jego politykę kontynuował Anwar As-Sadat. W 1971 zawarto układ o przyjaźni i współpracy z ZSRS; 1974 rozpoczął się odwrót od dotychczasowej polityki – nawiązanie stosunków dyplomatycznych z USA zerwanych w 1967. W 1976 wprowadzono system wielopartyjny i wypowiedziano układ z ZSRS.

W latach 1960-1980 prezydentem Senegalu był Leopold Sedar Senghor, przewodniczący Senegalskiego Związku Postępowego - jedynej wówczas legalnej partii w kraju.

1960-1968 prezydentem Mali był Modibo Keita, przywódca Związku Sudańskiego, który dążył do wprowadzenia w polityce elementów gospodarki komunistycznej (przedsiębiorstwa państwowe, monopolizacja przez państwo handlu zagranicznego, kontrola lokalnego rynku), co spowodowało inflację, ucieczkę kapitału zagranicznego, wzrost podatków. Równocześnie Mali zacieśniła stosunki z ZSRS, bez zrywania z Zachodem. W 1968 w następstwie wojskowego zamachu stanu władzę w Mali przejął Wojskowy Komitet Wyzwolenia Narodowego z gen. Moussa Traore na czele; zawieszono konstytucję, wprowadzono zakaz działalności partii politycznych. Nowe władze wznowiły kontakty gospodarcze i polityczne z Francją; w 1974 nowa konstytucja ustanowiła w Mali jednopartyjny system prezydencki (gen. Traore). W 1976 grupa rządząca utworzyła partię polityczną – Demokratyczny Związek Ludu Malijskiego (UDPM), w Mali trwał jednak kryzys ekonomiczny (spotęgowany przez wieloletnie susze, zwłaszcza 1968-1974) i społeczny (krwawe stłumienie buntu młodzieży studenckiej na przełomie 1979 i 1980). W 1979 i 1985 reelekcje Traore na prezydenta (jako jedynego kandydata). W latach 80. przyjęto program gospodarczy liberalizujący gospodarkę, wspierany przez Bank Światowy i fundusze zachodnie, jednak realizacja tego programu napotykała duże trudności. W marcu 1991 obalono Traore, powstał Tymczasowy Komitet Ocalenia Ludowego, partia Traore – UDPM – rozwiązała się; w styczniu 1992 referendum zatwierdziło nową konstytucję, która zalegalizowała system wielopartyjny. W 1992 odbyły się pierwsze wybory powszechne i prezydenckie.

W 1968 w Kongu władzę przejęła Narodowa Rada Rewolucji (przewodniczący Marien Ngouabi, od 1969 jako prezydent), od 1970 oficjalnie "republika ludowa", pod rządami Kongijskiej Partii Pracy (PCT), powstałej 1969 z Narodowego Ruchu Rewolucyjnego (Ngouabi był przewodniczącym jej KC). Kongo prowadziło politykę niezaangażowania, rozwijało współpracę z krajami komunistycznymi. Trudności gospodarcze i zatargi z Zairem powodowały stały niepokój w sytuacji wewnętrznej (częste nieudane zamachy stanu). Po próbie zamachu stanu w 1977 (zabójstwo prezydenta) nastąpiło zawieszenie konstytucji; do 1979 najwyższym organem władzy był Wojskowy Komitet PCT (jego przewodniczący – prezydentem). Od 1979 przywódcą państwa jako przewodniczący PCT był płk. Denis Sassou-Nguesso. Uchwalono nową konstytucję sankcjonującą, system jednopartyjny i niepodzielne rządy PCT - partii marksistowskiej. Zacieśniano współpracę z krajami bloku sowieckiego, zachowując związki z Francją. Od połowy lat 80. pogłębiały się trudności gospodarcze, w związku z czym rozpoczęto stopniową liberalizację polityki wewnętrznej. W 1990 nastąpiło odejście PCT od ideologii marksistowskiej i przyjęcie programu socjaldemokratycznego. W tym samym roku zalegalizowano system wielopartyjny, a rok później zmieniono nazwę kraju na Republika Konga. W połowie 1992 uchwalono nową konstytucję i przeprowadzono wybory parlamentarne i prezydenckie (pierwsze od 1963), które wygrał Panafrykański Związek na Rzecz Socjaldemokracji (UPADS) i jego przywódca Pascal Lissouba. Od 1997 prezydentem jest ponownie Sassou-Nguesso.

P.S. Flaga Konga z lat 1970-1991:
http://pl.wikipedia.org/w...=20080429195942

O reżimie Mugabe w Zimbabwe wiadomo powszechnie m.in. z racji tego, że trwa on (od 1980 roku) nieprzerwanie do dziś, więc nie ma sensu się rozpisywać. Tak samo jak o reżimie Muammara al-Kaddafiego w Libii, rządzącego tam od roku 1969. A w Demokratycznej Republice Konga marksiści (najpierw Patrice Lumumba, potem Laurent-Desire Kabila) rządzili zbyt krótko, by brać ich pod uwagę. Poza tym, znacznie dłużej rządził tam antykomunista Joseph-Desire Mobutu.

Co do państw wyspiarskich:

W Republice Zielonego Przylądka od 1975 rządziła Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC) – wspólna dla Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka. Od 1981 była osobna partia – Afrykańska Partia Niepodległości Wysp Zielonego Przylądka (PAICV), jako jedyna legalna partia w państwie – do 1991, kiedy wprowadzono system wielopartyjny. Obecnym prezydentem jest Pedro Pires – członek PAICV.

W Madagaskarze od 1960-1972 jako prezydent rządził jako prezydent, a od 1958 jako premier, Philibert Tsiranana – szef Partii Socjaldemokratycznej, prowadzący politykę prozachodnią i profrancuską, umiarkowanie socjalistyczną, bez stosunków z krajami komunistycznymi. Na początku lat 70. trudności gospodarcze i napięcia społeczne (w tym powstanie chłopskie 1971). W 1972 przewrót wojskowy gen. Ramanantsoa i zwrot w polityce wewnętrznej i zagranicznej – nawiązanie stosunków z krajami komunistycznymi i arabskimi, osłabienie więzi z Francją. W 1975 nowy przewrót wojskowy i przejęcie władzy przez kpt. Didiera Ratsirake, przewodniczącego Najwyższej Rady Rewolucyjnej i od 1976 prezydenta. Proklamowano Kartę Rewolucji Malgaskiej, deklarującej wzmocnienie tendencji socjalistycznych – reforma rolna, nacjonalizacja stoczni, rafinerii i bogactw naturalnych, wprowadzenie cenzury. Narodowy Front Obrony Rewolucji (FNDR) stał się dominującą siłą, pogłębiono związki z ZSRS i krajami komunistycznymi. Narastający w latach 80. kryzys gospodarczy i społeczny wymusił odnowienie stosunków z Francją, przyjęcie pożyczki Międzynarodowego Funduszu Walutowego i ustępstwa polityczne (w 1989 zniesiono cenzurę i obowiązkową przynależność do FNDR). Upadek ZSRS spowodował zacieśnienie związków gospodarczych z Zachodem, zwłaszcza z Francją. W 1990-1991 nastąpił wzrost nastrojów opozycyjnych, masowe demonstracje, strajk generalny. Pod naciskiem opozycji, zwłaszcza Komitetu Sił Aktywnych – CFV – w grudniu 1991 podpisano porozumienie o rozwiązaniu Najwyższej Rady Rewolucyjnej i parlamentu. W 1992 referendum zadecydowało o odejściu od systemu socjalistycznego.

W latach 60. w Seszelach powstało Zjednoczenie Partii Ludowych (z France-Albertem Rene na czele) o orientacji socjalistycznej. W 1976 Rene został premierem, a w 1977 w wyniku bezkrwawego zamachu stanu – prezydentem, a Zjednoczenie Partii Ludowych stało się jedyną legalną partią (od 1978 pod nazwą Ludowy Front Postępowy). W 1979 uchwalono nową konstytucję sankcjonującą system jednopartyjny. W laatch 80. miało miejsce kilka nieudanych zamachów stanu. W 1991 pod naciskiem działającej za granicą opozycji zainicjowano proces demokratyzacji (możliwość tworzenia partii politycznych). W 1993 wybory ponownie wygrał Rene i jego partia.

Na Wyspach św. Tomasza i Książęca prezydentem został Manuel Pinto de Costa (do 1991 roku), sekretarz generalny marksistowskiej MLSTP (Ruchu Wyzwolenia Wysp Świętego Tomasza i Książęcej) - jedynej legalnej partii - który w ramach socjalistycznych reform znacjonalizował plantacje. Autorytarne rządy MLSTP doprowadziły w 1985 do załamania gospodarki kraju, co wymusiło zmianę polityki władz. Ścisłe dotąd związki z krajami komunistycznymi zastąpiono współpracą - głównie z Portugalią i Francją. Przyjęto rynkowe zasady w gospodarce. Zmiany wewnętrzne i nacisk działającej za granicą opozycji doprowadziły do demokratyzacji. Po referendum w 1990 roku wprowadzono nową konstytucję gwarantującą system wielopartyjny. MLSTP odeszła od ideologii marksistowskiej.

Przy czym: Angola, Mozambik, Madagaskar, Kongo, Benin, Somalia i Etiopia podkreślały wierność doświadczeniu sowieckiemu, a Algieria, Libia, Egipt, Republika Zielonego Przylądka, Gwinea-Bissau, Gwinea, Wyspy św. Tomasza i Książęca, Zambia, Tanzania i Seszele uznały się za reżimy socjalistyczne uwzględniające specyfikę własnych narodów.

Pytanie, w jakim stopniu te reżimy przyczyniły się do aktualnej sytuacji w Afryce, w tym do biedy, nędzy, niskiego poziomu życia.

Zapraszam do prezentowania własnych opinii i do dyskusji.
_________________
Załaduj Wszechświat do działa. Wyceluj w mózg. Strzelaj.
 
 
Saika 
Czarna katana


Posty: 2969
Skąd: Z Pierwotnego Chaosu
Wysłany: 2010-03-06, 23:21   

Przebijam się i spróbuje podsumować.
Bo jakoś wedle mnie wygląda to tak, że dekolonizacja była ok, ale zdestabilizowała sytuację. A destabilizacja to matka dyktatury.
Co znów takie Włochy spokojnie wykorzystały.
Tak ja bym to odczytała, acz wiedza Autora tego posta każe mi sądzić, że musze jeszcze wielu rzeczy się dowiedzieć, by trafnie sprawę ocenić.
Tyle ode mnie.
_________________

 
 
BG 
Wyżełłak


Posty: 2080
Wysłany: 2010-03-07, 11:10   

Saika napisał/a:
dekolonizacja była ok, ale zdestabilizowała sytuację.

Powiedziałbym raczej, że dekolonizacja została przeprowadzona w złym momencie - w okresie zimnej wojny. Wtedy - w latach 1945-1990 - Związek Sowiecki wspierał rozwój ruchu komunistycznego na całym świecie. Podobnie czyniły później Chiny i Kuba (Che Guevara swego czasu szkolił komunistycznych partyzantów w Tanzanii i Zairze i posyłał do Afryki kubańskich żołnierzy i jednostki specjalne). W większości przypadków dekolonizacja następowała po krwawych wojnach kolonialnych, a w przypadku kolonii portugalskich bardzo ważnymi - i negatywnym - czynnikiem było objęcie władzy w Portugalii w wyniku zamachu stanu ("rewolucja czerwonych goździków") w 1974 r. przez skrajnych lewicowców - socjalistów i komunistów, którzy przyznali niepodległość koloniom portugalskim - Angoli, Mozambikowi i Gwinei-Bissau (i wyspiarską Republikę Zielonego Przylądka należącą wtedy do Gwinei-Bissau) - opanowanym już wtedy w dużej mierze przez marksistowskie grupy narodowowyzwoleńcze - FRELIMO w Mozambiku, MPLA w Angoli i PAIGC w Gwinei-Bissau - przekazując im władzę. Wkrótce te organizacje przekształciły się w partie polityczne - również o profilu marksistowskim. U boku tych organizacji walczyli Kubańczycy i Rosjanie - również w późniejszych wojnach domowych między FRELIMO a RENAMO i między MPLA a UNITA. Angola, mimo że formalnie wielopartyjna od roku 1991, de facto nadal pozostaje dyktaturą - od 1979 r. niezmiennie jej prezydentem jest lider MPLA, Jose Eduardo dos Santos.
Przed 1973 w Portugalii rządził prawicowy dyktator, Antonio de Oliviera Salazar (tak, to od jego nazwiska J.K. Rowling wzięła imię Salazara Slytherina), który jako chrześcijański demokrata i integralista luzytański raczej nie dopuściłby do przekazania władzy w dotychczasowych koloniach bezbożnym komunistom wspieranym przez totalitarne reżimy. Ale generalnie zimna wojna to okres największego w dziejach rozkwitu dyktatur - czy to w Azji, czy to w Afryce, czy to krajach iberyjskich, włączając w to Amerykę Łacińską.

Generalnie okres zimnej wojny był najgorszym okresem z możliwych, by przeprowadzać dekolonizację w Afryce.

A o Zimbabwe w sumie też mogę napisać (informacje, podobnie jak poprzednie, wziąłem głównie z książki ks. Andrzeja Zwolińskiego "Biedy Afryki", wydanej niedawno).

Prezydent Zimbabwe, Robert Mugabe, absolwent wielu uczelni (przechwala się, że ma 6 dyplomów, a siódmy - z przemocy) rządzi krajem od początków niepodległości, czyli od 1980 r. Obnosi się ze swoim wegetarianizmem, ćwiczeniem jogi, katolicyzmem i wrogością wobec homoseksualizmu (w Zimbabwe zagrożonego karą 10 lat więzienia). W brutalny sposób rozprawił się z opozycją - w 1978 kazał ułożyć przy drodze trupy 39 polityków rozstrzelanych za próbę kompromisu z białymi. W latach 90. przeciwnicy polityczni ginęli w tajemniczych okolicznościach, a drukarnie opozycyjnych wydawnictw tajemniczo wylatywały w powietrze. Na wiecach aktywu partyjnego stwierdził, że dla utrzymania władzy nie zawaha się być "nawet jak następny Hitler". W latach 80. wojska rządowe zmasakrowały wioski plemienia Ndebele, niechętne prezydentowi. Zginęło wówczas około 20 tysięcy ludzi. Ale Zachód nie wierzył w wiadomości o jego dyktaturze: jeszcze w 1994 przyjął z rąk Elżbiety II tytuł szlachecki. Prawda o reżimie stała się publiczną w roku 2000, gdy Mugabe wysłał bojówki weteranów wojny domowej o wyzwolenie Zimbabwe, by "dokończyły rewolucji", czyli szykanowały pozostałych w kraju białych farmerów, a potem zabierały im ziemię. Akcja ta przyniosła śmierć stu kilkudziesięciu ofiar i dewastację rolnictwa w całym kraju. Nieliczne pozostałe w Zimbabwe zagraniczne firmy otrzymały nakaz przyjęcia udziałów rodzimego kapitału w wysokości 50% - ta półnacjonalizacja oznacza kolejną ruinę gospodarczą. Dochód narodowy Zimbabwe spadł do 8 dolarów na osobę (w 1996 - 200 dolarów), a przeciętna długość życia wynosi tam 37 lat. Opieka medyczna prawie nie istnieje, gdyż brakuje podstawowych środków leczniczych. Nie dojada co trzeci z 12 milionów mieszkańców, a na bunty głodowe policja odpowiada represjami. W 2002 weszło w życie nowe prawo zabraniające jakiejkolwiek krytyki prezydenta.
_________________
Załaduj Wszechświat do działa. Wyceluj w mózg. Strzelaj.
 
 
Saika 
Czarna katana


Posty: 2969
Skąd: Z Pierwotnego Chaosu
Wysłany: 2010-03-07, 12:23   

BG napisał/a:
Powiedziałbym raczej, że dekolonizacja została przeprowadzona w złym momencie - w okresie zimnej wojny. Wtedy - w latach 1945-1990 - Związek Sowiecki wspierał rozwój ruchu komunistycznego na całym świecie. Podobnie czyniły później Chiny i Kuba


To już nie podpada pod kolonializm, tylko pod rozgrywki polityczne, co zjechałam z całą stanowczością, choć pisałam wtedy o Iranie i o tym, jak obalono szacha a ludzie zaczęli słuchać Chomeiniego. :-)
Choć, z drugiej strony, nie tak wiele to sie różni... Tu formalna aneksja terytorium, tam ingerowanie w politykę wewnętrzną...
_________________

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Fantasta.pl


Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Nasze bannery

Współpracujemy:
[ Wydawnictwo MAG | Katedra | Geniusze fantastyki | Nagroda im. Żuławskiego ]

Zaprzyjaźnione strony:
[ Fahrenheit451 | FantastaPL | Neil Gaiman blog | Ogień i Lód | Qfant ]

Strona wygenerowana w 0,21 sekundy. Zapytań do SQL: 13